Het delay pedaal is een van de meest gebruikte effecten van gitaristen. Alleen het overdrive pedaal wordt vaker gebruikt.
Vrijwel elke gitarist heeft er wel een (of meerdere) delays op zijn pedalenboard zitten. Het aanbod van delay pedalen is overweldigend en zeker voor beginnende gitaristen is de zoektocht naar een geschikte delay vergelijkbaar met het vinden van een speld in een hooiberg. Om de zoektocht iets gemakkelijker te maken bevat dit artikel een overzicht van verschillende typen delay en de bijbehorende pedalen.
Tape-delay
De Echonsonic versterker bevatte een van de eerste, draagbare delays. Deze delay was gebaseerd op een zogenaamde tape echo. De Watkins Copycat en de Maestro Echoplex waren de eerste zelfstandige delay units en kwamen eind jaren 50 op de markt. Beide maakten gebruik van een techniek waarbij een magnetische tape het binnenkomende signaal vastlegde en vervolgens weer afspeelde.
Maestro Echoplex
De Echoplex, ontworpen door Mike Battle in 1959, verbeterde de tape-echo van de Echosonic en maakte het mogelijk om vertragingssnelheden in te stellen. Latere modellen hadden volumeknoppen waarmee het delay en originele signaal ingesteld worden. Bekende gebruikers van de Echoplex waren onder andere Brian May, Jimmy Page en Les Paul. Tegenwoordig zijn er gitaarpedalen die dit tape-echo effect nabootsen. Met name de pedalen van Catalinbread staan bekend als een van de beste op de markt. De Catalinbread Belle Epoch en de Catalinbread Belle Epoch Deluxe zijn nauwkeurige emulaties van de Echoplex EP-3. Eric Johnson is een van de bekendste gebruikers van deze pedalen.
Watkins Copicat en Roland Space Echo
Min of meer tegelijk met de Echoplex kwam de Watkins Copicat op de markt. De allereerste units maakten gebruik van buizen (twee ECC83’s en een 6BR8). De buizen werden in latere versies vervangen door een Solid State techniek. De betrouwbaarheid van de buizen in het apparaat liet nog wel eens te wensen over. In de jaren 70 arriveerde de Roland Space Echo. De meest bekende is de RE-201 uit 1974. Deze tape-delay bevat ook een veergalm waarmee galm mogelijk werd. Het gaf gitaristen wat meer experimenteerruimte en het apparaat wordt nog steeds geproduceerd, maar dan in een digitale pedaal variant: de Boss RE-20.
Binson Echorec
De Binson Echorec mag ook niet onvermeld blijven. Het is geen tape-delay maar het maakt wel gebruik van magnetisme. In plaats van tape draait er in de Echorec een magnetische trommel rond. Deze variant wordt ook wel een drumdelay genoemd. Bekende gebruikers zijn Brian Eno, Robert Fripp en David Gilmour. Tegenwoordig zijn er gitaarpedalen op de markt die gebaseerd zijn op de Echorec, de twee meeste bekende zijn de Foxgear Echosex Baby en de Catalinbread Echorec.
Verder zijn er meerdere pedalen op de markt die het tape-delay effect als uitgangspunt hebben, waaronder de Wampler Faux Tape Echo en Keeley Eccos en Strymon Volante.
Analoog delay pedaal, bucket brigade
De introductie van Bucket Brigade chips in de jaren 70 vormt de opmaat voor de ontwikkeling van analoge delaypedalen. Veel van deze pedalen zijn inmiddels zo beroemd dat vrijwel iedereen er wel een kent. De Memory Man van Electro Harmonix is een van de bekendste. Bij deze pedalen wordt het signaal in een aantal fasen doorgegeven net zoals een menselijke ketting die emmers doorgeeft bij een brand. Het resultaat hiervan is een warm en analoog klinkend delay effect. Delay effect tijden waren beperkt en bedroegen veelal tussen maximaal 300 en 500 milliseconden.
In de jaren 70 bracht Electro Harmonix de Memory Man op de markt, die veel gebruikt zou worden door the Edge en later door de gitaristen van Radiohead. Andere klassieke pedalen uit deze periode zijn de MXR Analog Delay en Boss DM-1 en DM-2. Daarnaast worden er ook nu nog steeds analoge delay pedalen op de markt gebracht. Denk hierbij aan de JHS Panther Cub V2 en de Chase Bliss Audio Tonal Recall, die een volledig analoog signaalpad heeft en daarnaast digitale (MIDI) besturing.
Digitale delay pedaal
In de jaren 80 kwam het digitale delay pedaal op de markt. Met dit pedaal werd het mogelijk om een exacte kopie van het originele signaal als echo te produceren. Een digitale delay herhaalt vrijwel het exacte geluid dat er ingaat. Deze pedalen maken gebruik van digitale sampling techniek waarbij het originele signaal gesampled wordt en weer vertraagd wordt afgespeeld. Hiermee werden lange delay tijden mogelijk, tegenwoordig zelfs tot enkele seconden(!).
De eerste digitale delay pedalen waren nog niet zo goed als de pedalen die tegenwoordig op de markt zijn. Dat heeft echter ook wel zijn charme. Veel van de eerste digitale delay pedalen hebben een resolutie van maar 4 of 8 bits. De echo’s hebben dan de neiging ’te vervallen’ en te verslechteren maar dan wel op een muzikale manier. De klank gaat dan weer een beetje richting een analoge delay.
Een van de meeste bekende digitale delay pedalen is de Boss DD-2, het pedaal waarmee het allemaal begon. Tegenwoordig heeft elk gerenommeerd merk wel een digitaal delay pedaal. Enkele bekende en veel verkochte pedalen zijn: Strymon Timeline, Electro Harmonix Nano Canyon, Electro Harmonix Grand Canyon, Eartquaker Devices Avalanche Run, Meris Polymoon, JHS Lucky Cat, Keeley Caverns en J Rockett Immortal Echo.
zoals u zelf zegt : een hooiberg. Ik veronderstel ook dat elke gitarist andere doelstellingen heeft . Ik zelf speel in een Shadowcoverband; m.a.w. vooral interesse voor de sound van Hank. Heb al diverse tapes gehad (Vox long Tom, Dynacord, Watkins, Binson) maar dat zijn natuurlijk “old timers” : er mankeert altijd wel iets aan 🙁 Vandaar mijn vraag : welke analoge tape is voor mij de beste ? Prijs heeft geen belang.
mvg,
Wally