Een van de vragen die we vaak krijgen is wat de term ‘headroom’ eigenlijk betekent bij gitaarpedalen en waarom dat van belang is.
Dynamisch bereik
Elk apparaat dat met audio werkt heeft een bepaald dynamisch bereik. Dit bereik wordt aan twee kanten begrensd. Aan de onderkant van het bereik zitten signalen die fluisterstil zijn (het ruisniveau), maar nog net hoorbaar. Aan de bovenkant van het bereik zitten signalen die zo luid mogelijk zijn zonder dat het signaal gaat vervormen.
Wat is headroom
Zodra een signaal luider wordt dan het allerhoogste niveau dat het apparaat aan kan treedt er vervorming op. Het signaal zit dan boven de headroom van het apparaat. Dit is het punt waarop het apparaat niet langer een toename van het signaalniveau kan opvangen. Bij analoge apparaten, zoals bijvoorbeeld de meeste overdrive/distortion/fuzz gitaarpedalen, nadert het signaalniveau dan het voedingsspanningsniveau van het pedaal.
Nominaal werkniveau
In de studiowereld is hier een duidelijke norm voor. Deze norm noemt men ook wel het nominaal werkniveau. Studio apparatuur maakt vaak gebruik van VU-meters die geschaald worden zodat 0VU ongeveer gelijk is aan + 4dBu. Professionele analoge apparatuur kan meestal tot en met + 24dBu aan signaal verwerken, dus blijft er ongeveer 20dB over. Deze 20dB is het ongebruikte gedeelte van het dynamische bereik en dit wordt ‘headroom’ genoemd. Het is de veiligheidsmarge van analoge systemen.
Norm voor headroom
Bij gitaarpedalen is er geen duidelijk norm zoals die van de studiowereld. Vaak wordt het dynamisch bereik bedoelt als men het over headroom heeft. Maar in de regel kan je zeggen dat een pedaal met veel headroom luide signalen aan kan zonder dat het gaat oversturen. Daarnaast klinkt een pedaal met veel headroom vaak ‘open’ en ‘dynamisch’.
Pedalen die zowel op 9 en 18 volt werken
Bij sommige pedalen kan je de headroom zelf verhogen. Veel pedalen van Wampler werken namelijk zowel op 9 als op 18 volt. Bij 18 volt krijgt het pedaal allereerst meer volume dan bij 9 volt en daarnaast ook meer headroom. Als je Wampler pedaal bijvoorbeeld te snel gaat oversturen en je wilt dat dit iets geleidelijker gaat, probeer dan de spanning eens te verhogen. Let op, niet elk pedaal is gemaakt om zowel met 9 als met 18 volt te werken, raadpleeg hiervoor altijd de handleiding!
Waarom is headroom belangrijk?
Als je meer controle wilt hebben over de wijze waarop de oversturing in een gitaarpedaal plaatsvindt kan het soms handig zijn om de headroom hiervan te verhogen. Wanneer je een gitaar met een hoge output aansluit kan een pedaal te snel of te veel oversturen. Het verhogen zorgt er dan voor dat je meer controle krijgt over het effect. Daarnaast zal vaak ook het karakter van de overdrive (enigszins) veranderen en de volume van het pedaal toenemen.