Sommige gitaareffecten hebben een stempel gedrukt op veel belangrijke momenten in de muziekgeschiedenis. Veel van deze sounds zitten dan ook in ons collectieve geheugen, tenminste als je van zekere leeftijd bent 😉
Van het intro van Satisfaction, de Fuzz Face van Jimi Hendrix tot de openings-riff van Steve Vai in Bad Horsie, het zijn memorabele momenten die mede gecreëerd zijn door gitaareffecten. We hebben hieronder 15 van dit soort momenten op een rij gezet. Hierbij waren het niet in alle gevallen gitaareffecten (pedalen) waarmee het effect gemaakt is en in een enkel geval hebben we een moment gekozen waar het effect op een ander instrument zat. Memorabel zijn onderstaande momenten echter wel en we wensen je er dan ook veel plezier mee!
Show Me the Way van Peter Frampton – Talk Box
Een talk box is een eigenaardig effect dat je met je mond bedient. Het geluid van je gitaar wordt via een kleine luidspreker door een slang naar je mond gebracht. Als het pedaal uit staat gaat je signaal naar je versterker. Zet het pedaal aan en het geluid wordt onderbroken en naar je mond gestuurd. Door je mondholte te vergroten of verkleinen krijg je het kenmerkende effect van de talk box. Dit geluid wordt uit je mond weer versterkt via een microfoon.
Come As You Are van Nirvana- Chorus
In het intro van dit nummer hoor je de gitaar van Kurt Cobain door een EHX Small Clone Chorus. Het is misschien wel het bekendste nummer verbonden aan dit pedaal. Kurt stond erom bekend dat hij de depth switch in de ‘stronger’ positie had staan en de rate knop rond 11 uur. Het is niet bekend welke gitaar hij gebruikte voor dit nummer, waarschijnlijk een Japanse Fender Stratocaster of een Fender Mustang.
Ain’t Talkin’ bout Love van Van Halen – Flanger
Van het eerste album van Van Halen hoor je in het intro van dit nummer Eddie een delay en een flanger gebruiken. Hoewel Eddie bekend stond om zijn gebruik van de Phaser, hoor je hier echter een MXR flanger. De flanger zit alleen op de enkele noten aan het einde van de riff. Zet de Manual (delay tijd), Width en Speed knoppen op ongeveer 11 uur, en de Regen knop (feedback genoemd) op ongeveer 2 uur en je komt aardig in de buurt van het origineel.
Where the streets have no name van U2 – Delay
The Edge staat er om bekend om delay te gebruiken en dan niet zozeer als versiering maar meer als riff op zich The biggest difference between me and other players is that I don’t use effects to color my parts. I create guitar parts using effects. In dit nummer hoor je 2 delays. Aan de rechterkant de voor The Edge kenmerkende ‘dotted eight’ delay, een delay van 3/16 en aan de linkerkant zit een delay van iets meer dan een kwartnoot. Beide delays hebben modulatie waardoor je een chorus effect krijgt.
Under the Bridge van the Red Hot Chili Peppers – Compressor
Compressie wordt door sommigen wel omschreven als een overdrive voor je cleane gitaar en is een goede manier om je gitaar wat voller te laten klinken. John Frusciante gebruikte voor dit nummer waarschijnlijk zijn Fender Jaguar en een MXR Dyna Comp. Het levert een dikke toon op met veel presence. De sensitivity knop stond ongeveer halverwege waardoor er niet al te veel dynamiek verloren ging.
Killing In the Name van Rage Against The Machine – Whammy
Digitech bracht in de jaren 90 een felrood pedaal op de markt en gaf het de naam Whammy. Het effectpedaal maakte pitchshifting mogelijk door het met je voet heen en weer te bewegen. Een gitarist die het pedaal veel zou gebruiken is Tom Morello. In de solo van het nummer Killing in the Name, de debuutsingle van de Amerikaanse rockband Rage Against the Machine, hoor je duidelijk een Whammy. Voor dit nummer gebruikte Tom de Digitech Whammy WH-1, een model uit de jaren 80.
Voodoo Child (Slight Return) van Jimi Hendrix – Wah
Voodoo Child (Slight Return) is het laatste nummer op het laatste studioalbum van Jimi Hendrix. Jimi stond bekend om het gebruik van Wah-pedalen. Je hoort hier een Vox Clyde McCoy ‘Picture’ Wah. Het was de eerste door Vox gemaakte Wah en werd in 1967 in Californië en (kort daarna) in Italië geproduceerd. Het pedaal draagt de naam Clyde McCoy omdat het effect deed denken aan de ‘wah’-trompetstijl van bigband-trompettist Clyde McCoy uit de jaren 30 van de vorige eeuw.
Hallelujah van Jeff Buckley – Reverb
Dit nummer van Leonard Cohen is door veel artiesten gecoverd waaronder Jeff Buckley. Jeff heeft een versie opgenomen met alleen zang en gitaar. De galm die op de gitaar te horen is, is zeer waarschijnlijk een combinatie van versterker galm en later in de studio toegevoegde reverb. Strikt genomen hebben we hier dus niet over een galm effectpedaal. Er zijn drie soorten galm gebruikt: een short room, een medium room en een large hall. De drie galmen zijn vervolgens gemixt en het resultaat heeft een bijzonder moment in de muziekgeschiedenis opgeleverd.
Creep van Radiohead – Tremolo
Creep is de eerste en nog steeds de grootste hit van Radiohead. Het gitaarintro van dit nummer van Radiohead wordt gespeeld door Ed O’Brien. Hij gebruikte hiervoor (waarschijnlijk) een Dunlop TS-1 Tremolo. Dit pedaal had een voetschakelaar waarmee je tussen mono en stereo kunt schakelen. Het bevat verder drie knoppen waarmee je de intensiteit, de shape en de snelheid van het effect kunt instellen. Het effectpedaal wordt helaas niet meer gemaakt en is opgevolgd door de MXR M305 Tremolo.
Sledgehammer van Peter Gabriel – Octaver
Een van de meest bekende intro’s en misschien ook wel een van de meest iconische baspartijen van de jaren 80 zit in het nummer Sledgehammer. Tony Levin was de bassist op dit nummer van Peter Gabriel. Hij gebruikt hier een fretloze bas en speelt met een plectrum. Het effect dat hij gebruikt is waarschijnlijk een Boss OC2 Octaver. Hij heeft het effectpedaal zo ingesteld dat er een vol octaaf onder de gespeelde noot klinkt. Met de octaver krijgt de baspartij extra gewicht.
Black Hole Sun van Soundgarden – Rotary
Dit is een van de meest bekende nummers van Soundgarden en het is geschreven door Chris Cornell. Chris gebruikte hiervoor zijn Gretsch Silver Jet en een Leslie 16 rotating speaker kabinet. Geen rotary pedaal dus maar een rotating speaker. Je hoort het effect nog niet in het gitaarintro maar zodra Chris begint met zingen hoor je het effect op de hoge gitaartonen.
Breathe van Pink Floyd – Uni-Vibe
Het Uni-Vibe-pedaal werd halverwege de jaren zestig ontwikkeld door Fumio Mieda. Het idee was om het geluid van een roterende Leslie-luidspreker na te bootsen. De algemene opinie is dat dit niet gelukt is. Desondanks raakten veel gitaristen geïnteresseerd in het gebruik ervan, waaronder David Gilmour. Voor het nummer Breathe gebruikte David (vrijwel zeker) een Univox Uni-Vibe, die in 1968 in Noord-Amerika werd uitgebracht. Het effect dat een Uni-Vibe produceert is misschien nog wel het beste te omschrijven als ergens tussen een phaser en een chorus. Het heeft een pulserend laag en een kleverige presence.
Lucy In The Sky With Diamonds van The Beatles – Vibrato
In 1967 namen The Beatles Lucy in The Sky With Diamonds op in Abbey Road Studios (Studio 2) in London. In het intro van dit nummer hoor je een Lowrey DSO-1 Heritage Deluxe orgel. Dit was een buizenorgel dat 10 seconden opwarm tijd nodig had voordat je hem kon bespelen. Voor Lucy in the Sky werd waarschijnlijk de Harpsichord stand van dit orgel gebruikt samen met de ingebouwde vibrato. Het geluid van dit orgel lijkt een beetje op een Gibson G101, zoals gebruikt door Ray Manzarek op late Doors -platen.
(I Can’t Get no) Satisfaction van Rolling Stones – Fuzz
Waarschijnlijk het meest bekende intro aller tijden is dat van Keith Richard op het nummer Satisfaction van the Stones. Het fuzz pedaal dat hiervoor gebruikt werd is de Gibson Maestro FZ-1 Fuzz-Tone. Het pedaal werd in 1962 geïntroduceerd, maar werd pas populair nadat Keith Richards het prominent gebruikte. Later kwamen de Fuzz Face en de Tone Bender.
It’s Nobody’s Fault but Mine van Led Zeppelin – Phaser
In 1976 nam Led Zeppelin het nummer It’s Nobody’s Fault but Mine in München op. Het origineel is van Blind Willie Johnson en Led Zeppelin nam een vertolking op waarin met name het arrangement is aangepast. In het intro van het nummer hoor je Jimmy Page een riff spelen waarin een phaser duidelijk te horen is. Over hoe dit intro precies is opgenomen is wat discussie maar het schijnt dat Page het intro drie keer inspeelde, waarvan een keer een octaaf hoger dan de andere en een keer met een phaser.
Tot slot
Dit waren 15 gitaareffecten die wat ons betreft een onwisbare indruk hebben achter gelaten in de muziekgeschiedenis. We hebben onze favorieten uitgekozen en het overzicht is dan ook geen top 15 of iets dergelijks. Muziek is geen competitie, hoewel sommigen daar wellicht anders over denken. Wat is jouw favoriete gitaareffect en in welk nummer kunnen we die horen? Laat het achter in de comments.